قدمت نساجی سنتی در ایران
نساجی سنتی یکی از قدیمی ترین هنرها درایران است.
در وسایلی که متعلق به حدود 6000 سال ق .م, در غار کمربند (نزدیکی بهشهر, استان مازنداران) بدست آمده, می توان دریافت که مردم آن زمان از فن ریسندگی و تبدیل پشم به نخ, اطلاع داشته اند. همچنین از روی پارچه هایی منسوج, متعلق به 4000 هزار سال ق, م, که در شوش بدست آمده, می توان با اطمینان کامل گفت که بافندگی در شوش رایج بوده است.
در دوره هخامنشیان نیز, بافت انواع پارچه, از جمله پارچه های زربافت مرسوم بوده است. بطوریکه از کتاب «استر» در «تورات» چنین برمی آید که قصرهای پادشاهان هخامنشی, دارای پرده های زیبا و ملون بوده است.
دلایل متعددی باعث متمایز و برجسته شدن ایرانیان در امر نساجی بوده است. ازآن جمله می توان به فراوان بودن مزارع پنبه و وفور دام (برای بافت پارچه پشمی), قرار گرفتن ایران در مسیر جاده ابریشم و کیفیت برتری و زیبایی نقوش پارچه ایرانی در مقایسه با نمونه رقیب آن, یعنی چینی ها اشاره کرد.
هنرصنعت نساجی سنتی در ایران, در دوره صفویان, به اوج شکوه وزیبایی خود میرسد.
متاسفانه از آن دوره به بعد, همزمان با شروع دوره رنسانس و انقلاب صنعتی, در اروپا, تحولی نوین در کیفیت و تنوع پارچه های صنعتی ایجاد میشود, که باعث روی آوردن و علاقه مندی ایرانیان, به پارچه های نساجی صنعتی خارجی (اروپاییان) میشود.
پارچه بافی سنتی
پارچه بافی( نساجی سنتی) یکی از صنایع دستی در ایران است که دراین روش پنبه های رنگرزی شده با استفاده ازچرخ ریسندگی درون ماسوره پیچیده میشوند
و پارچه های نخی با استفاده از دارهای چوبی در طرحها و رنگهای بسیار متنوع و زیبا بافته میشوند.
مراحل انجام پارچه بافی سنتی
درنساجی سنتی ابتدا باید نخ های تار ایجاد شود.
بدین منظور, نخ های تار را که بر حسب انتخاب می تواند از جنس ابریشم, پنبه, پشم, ویسکوز و … می باشد و قبلا به روش سنتی یا شیمیایی رنگرزی شده اند را یکسان برش میدهند و اصطلاحا چله کشی می کنند.
درچله کشی, طبق نقشه مورد نظر, چیدمان رنگ نخ ها انجام می شود.
سپس نخ ها بر روی قرقره مورد نظر کشیده می شود.
در مرحله بعد قرقره ی نخ موردنظر روی دستگاه پارچه بافی قرار می گیرد.
مرحله بعد بوجود آوردن پود پارچه, طبق نقشه مورد نظر بافنده می باشد.
بافنده با صبوری و دقت و سلیقه خود, هر رج از پود مورد نظر را پس از اجرا توسط شانه مخصوص دستگاه, تنظیم و محکم می کند.
در این روش, دستبافته ها بدلیل ذوق وسلیقه بافندگان, از زیبایی و انرژی خاصی برخوردار است.